حسابداری صنعتی چیست ؟
امروز میخوایم به معرفی حسابداری صنعتی بپردازیم.
چون کار اکثر شرکت ها تولید کالا و یا ارائه خدمات است، تعیین قیمت تمام شده کالا و خدمات نقش مهمی در سودآوری و بقای آن ها دارد. در شرکت های صنعتی محصولات در طی دوره تهیه و تولید می شود و موجودی ها معمولاً به صورت موجودی کار در جریان اول دوره، کار در جریان طی دوره، کار در جریان آخر دوره و موجودی کالای ساخته شده است،
به خاطر همین هزینه هایی که در طی دوره تحمیل می شود ( همچون: مواد، دستمزد و سربار )، باید بین این موجودی ها پخش شود تا بتوان بهای تمام شده محصولات را محاسبه کرد و با تجزیه و تحلیل گزارشها و بررسی راههای تولید، بهای تمام شده محصولات را کاهش داد، فرآیند این کار بر عهده ی حسابداری صنعتی است.
حسابداری صنعتی (حسابداری بهای تمام شده) چیست؟
شاخهای از علم و فن حسابداری است که در آن محاسبه ی بهای تمام شده محصولات و خدمات با استفاده از هزینههایی مانند: هزینه مواد مستقیم، هزینه دستمزد مستقیم و سایر هزینههای مرتبط انجام میشود و با تجزیه و تحلیل گزارشها و بررسی راههای تولید روشهای تقلیل بهای تمام شده تولیدات را بیان میکند.
مهمترین استفاده ی حسابداری صنعتی محاسبه ی بهای تمام شده کالا است، ولی به طور کلی میتوان با استفاده از قواعد و قوانین آن بهای تمام شده خدمات را نیز محاسبه کرد. کاربرد دیگر حسابداری صنعتی کاهش هزینههای تولید و به دنبال آن افزایش سودآوری واحد اقتصادی است.
اهمیت حسابداری صنعتی
در جهان امروزی سیستم حسابداری صنعتی با جمع آوری اطلاعات هزینه و قیمت تمام شده و ارائه آن به مدیران شرکت و تصمیم گیرندگان، باعث ایجاد کنترل بیشتر روی هزینه ها و افزایش سود دهی شرکت، شناسایی نقاط ضعف سیستم های تولیدی و خدماتی، افزایش بهره وری و بازده شرکت و در نهایت کمک به اتخاذ تصمیم صحیح توسط مدیریت شرکت می گردد.
در حقیقت وظایف اصلی این سیستم اندازه گیری و محاسبه بهای تمام شده ی تولیدات، فراهم کردن اطلاعات لازم برای ارزیابی عملکرد و تصمیم گیری مدیران است. به عبارت دیگر می توان گفت که حسابداری صنعتی ابزار مهمی است در اختیار مدیریت که بدون آن مدیریت در تصمیم گیری خود در جهت افزایش تولید یا سایر تصمیم گیری ها و عملیاتی نمودن تصمیمات خود با مشکل مواجه می شود.
این شغل از اهمیت بالایی در صنایع مختلف برخوردار است و یک حسابدار صنعتی در تعیین استراتژی های یک صنعت یا شرکت های مختلف، نقش بسزایی دارد. حسابدار صنعتی در مورد مسائلی همانند: استفاده از منابع، استراتژی های مالی و مالیاتی و فرضیات پیش بینی بودجه از مدیریت مشاوره می گیرد.
این نوع حسابداری از نظر ارائه اطلاعات بین حسابداری مالی و حسابداری مدیریت قرار می گیرد زیرا از طرفی با ارائه قیمت تمام شده به حسابداری مالی، سود و زیان ناشی از تولید و فروش کالا یا خدمات را مشخص می کند و از طرف دیگر با ارائه همین اطلاعات به مدیران شرکت، آنان را در تصمیم گیری و ارزیابی وضعیت شرکت جهت انجام امور یاری می نماید.
آشنایی با برخی از واژه ها و اصطلاحات در حسابداری صنعتی
– بهای تمام شده عبارت است از منابع صرف شده در جهت کسب منبع یا منابع دیگر، منافع حاصل از منابع بدست آمده در آینده، از طریق فروش و یا استفاده در عملیات به صاحب آن انتقال می یابد. این تعریف در واقع تعریف”دارایی” است که بر اساس رابطه علت و معلولی (در مورد موجودی های کالا) و یا بر اساس رابطه ی سیستماتیک و معقول (مانند استهلاک داراییهای ثابت مشهود) به سود و زیان منظور می شوند و تا زمانی که منافع آنها منقضی نشده است به عنوان دارایی طبقه بندی می شوند.
– هزینه به معنی از دست دادن منابع در جهت کسب درآمد که منافع کسب شده کاملاً منقضی شده اند. هزینه ها منافع آتی ندارند و بر اساس اصل شناخت بلادرنگ، در همان دوره ای که تحقق می یابند به سود و زیان منظور می شوند، مانند هزینه مطالبات مشکوک الوصول.
– زیان به معنی از دست رفتن منابع بدون کسب هرگونه منفعت. زیان نیز بر اساس اصل شناخت بلادرنگ، در دوره ای که تحقق می یابد به سود و زیان منظور می شود. مانند زیان ضایعات غیرعادی و یا زیان ناشی از آتش سوزی.
رشته حسابداری چه دروسی دارد؟
دروس اصلی و تخصصی: اصول تنظیم و کنترل بودجه، متون حسابداری اصول حسابداری، حسابداری میانه، حسابداری پیشرفته، حسابداری صنعتی، حسابرسی، حسابداری مالیاتی، مدیریت مالی، مباحث جاری حسابداری
دروس پایه: پژوهش و عملیات، مالیه عمومی، روش تحقیق مدیریت تولید، حقوق بازرگانی، پول و ارز بانکداری، مبانی سازمان مدیریت، توسعه اقتصادی،روانشناسی عمومی، جامعه شناسی، اصول علم اقتصاد، ریاضیات پایه، ریاضیات کاربردی، آمار کاربردی، مبانی کاربرد کامپیوتر
حسابداری صنعتی یکی از زیرشاخه های حسابدای است.
این رشته از حسابداری یکی از زیرشاخه های حسابدای است که در زمینه ی صنعت فعالیت داشته و مسئولیت های مختلفی را برعهده دارد. شغل حسابداری با تخصص صنعتی در رده ای بالاتر از شغل حسابداری قرار می گیرد و کاربردهای فراوانی در صنعت دارد. این شاخه از حسابداری شغلی است که تقاضا برای آن بسیار زیاد است و بسیاری از صاحبان شرکت ها و صنایع مختلف به دنبال فردی با تجربه در این زمینه هستند تا به امور صنایع مختلف رسیدگی کند.
عده ای بر این باورند که کاربرد حسابداری صنعتی به کارخانجات و صنایع تولیدی محدود می شود. هر چند حسابداری صنعتی نقش مهمی در صنایع تولیدی ایفا می کند اما نباید این موضوع فراموش شود که امروزه سایر مؤسسات از قبیل دانشگاه ها، بیمارستان ها، شرکت های هواپیمایی، بانک ها و … نیز به حسابداری صنعتی نیازمندند. باید گفت نه تنها شرکت ها بلکه همه افراد در زندگی روزمره ی خود با مبانی اولیه حسابداری صنعتی که همان تعیین قیمت تمام شده کالا یا خدمات است، سر و کار دارند.
کاربرد استفاده از روش های حسابداری در عصر جدید، مورد توجه تمام دستگاه ها و سازمان های صنعتی قرار گرفته است به گونه ای که دانستن مفاهیم آن به عنوان مزیت رقابتی در بازار کار به حساب می آید؛ همچنین از آنجایی که مدیران با اطلاعات حسابداری صنعتی، بهای تمام شده ی تولیدات را محاسبه و کنترل خود را بر روی هزینه های مواد، دستمزد و سایر هزینه های تولید اعمال می کنند، محتویات این دوره آموزشی برای مدیران نیز به منظور درک بهتر از بهای تمام شده کالا و خدمات و تصمیم گیری اثربخش تر بسیار مفید است.
حرفه حسابداری معمولاً به ۴ شاخه زیر تقسیم می شود:
۱– حسابداری بازرگانی
۲– حسابداری صنعتی ( تولیدی)
۳– حسابداری خدماتی
۴– حسابداری دولتی
شایان ذکر است تقسیم بندی های دیگری نیز وجود دارد، از قبیل حسابداری مدیریت، حسابداری مالی و … که بصورت کلی از نظر ماهیت کار معمولاً شامل موارد فوق هستند و تقسیم بندی های دیگر معمولاً بر اساس ماهیت گزارش دهی می باشند.
اطلاعات اولیه حسابداری صنعتی
اطلاعات اولیه حسابداری صنعتی شامل اسناد و مدارک و گزارش هایی است که برای رسیدن به اهداف حسابداری صنعتی مورد نیاز است. این اطلاعات عبارتند از:
فاکتور خرید مواد، برگ رسید مواد وارده به انبار، حواله صدور مواد از انبار به قسمت های مختلف تولید، حواله نقل و انتقالات داخلی مواد بین دوایر، گزارش های ساعات کار انجام شده تولیدی و غیر تولیدی و اوقات تلف شده، اطلاعات مربوط به ظرفیت اسمی و عملی کارخانه، آمار مربوط به مشخصات فیزیکی کارخانه (مساحت زیر بنا و سطح اشغالی ماشین آلات)، قطعات یدکی مورد نیاز ماشین آلات، برق مصرفی و سایر نیروهای محرکه مورد نیاز، آمار نیروی انسانی و… .
شایان ذکر است قسمتی از این اطلاعات، توسط دوایر دیگر جمع آوری می شود و به حسابداری بهای تمام شده ارسال می گردد. بنابراین اطلاعات ارسالی باید صحیح، دقیق، کافی، مربوط، قابل اعتماد و به موقع باشد. پردازش اطلاعات جمع آوری شده که اغلب اطلاعات غیر حسابداری است، توسط دایره ی حسابداری صنعتی باید به نحوی انجام شود که مدیریت را در تصمیم گیری ها به نحو مطلوب یاری نماید.
اهمیت آموزش حسابداری صنعتی
انتخاب زمینه صنعتی در حسابداری به عنوان یک شغل از اهمیت بالایی برخوردار است. علت این امر بیشتر به وظایف حسابداران صنعتی در صنایع مختلف بستگی دارد. تا زمانی که صنایع مختلف در حال فعالیت هستند، نیاز به حسابدار صنعتی همواره وجود دارد و این امر می تواند نشان دهنده ی امنیت شغلی این حرفه باشد. از طرفی افراد با یادگیری حسابداری در این زیر شاخه ی به خصوص می توانند با فعالیت های مختلف صنعتی آشنا شده و در رابطه با بازار و وضعیت اقتصادی اطلاعات مفیدی را کسب کنند.
این اطلاعات به افراد کمک می کند تا بتوانند در آینده به عنوان یک کارآفرین کار کرده و تجارت خود را راه اندازی کنند. یکی از مهمترین وظایفی که حسابداران صنعتی بر عهده دارند تحلیل و مشاوره است. در واقع این افراد با تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات آماری، می توانند به تعیین سود و زیان بخش های مختلف پرداخته و در نتیجه برای افزایش سود و کاهش زیان راهکار هایی را ارائه دهند.
روشهای حسابداری صنعتی عبارتند از:
– هزینه یابی جذبی
– هزینه یابی مستقیم
– هزینه یابی برآوردی یا تخمینی
– هزینه یابی سفارش کار
– هزینه یابی مراحل تولید یا مرحله ای
– هزینه یابی استاندارد
– هزینه یابی بر مبنای فعالیت
– حسابداری صنعتی جامع (FCA)
– حسابداری صنعتی جامع (FCA) بهطور کلی فرآیند جمعآوری و ارائه اطلاعات (هم هزینهها و هم درآمدها) مورد نیاز جهت تصمیمگیری اطلاق میشود.
– حسابداری صنعتی جامع در برگیرنده چند مفهوم کلیدی است که آن را از تکنیکهای استاندارد حسابداری متمایز میکند. موارد زیر اصول اساسی را مشخص می کند: FCA
– حسابداری هزینه ها نه فقط مخارج و پرداختها.
– حسابداری هزینه های پنهان و ظاهری
– حسابداری هزینههای غیر مستقیم و سربار
– حسابداری مخارج گذشته و آینده.
– حسابداری هزینهها بر طبق چرخه ی عمر محصولها گروه دانش محور و دارای کادر مدیریتی مجرب و از حضور پرنور اساتید دانشگاهها و دکترین مربوط به شاخه های مدیریتی و اقتصادی بهره مند می گردد.
۱ – هزینه یابی جذبی
کلیه هزینههای تولیدی نظیر مواد مستقیم ـ دستمزد مستقیم، سربار متغیر ساخت، سربار ثابت ساخت، در بهای تمام شده موجودی کالای در جریان ساخت منظور میگردد.
۲ – هزینه یابی مستقیم یا متغیر
فقط آن قسمت هزینههای ساخت به محصولات منظور میگردد که مستقیماً با حجم تولید تغییر مینماید. در روش هزینه یابی مستقیم، دستمزد مستقیم سربار ساخت جزء یکی از هزینههای متغیر تولیدی می باشد. این هزینه در حساب کالای در جریان ساخت و در بهای تمام شده موجودی های آخر دوره (صورتحساب سود و زیان) منظور میگردد.
۳ – هزینه یابی برآوردی یا تخمینی
-
هزینه ای که برای یک قرارداد یا تصمیم خاص پیش بینی شده است.
-
مخارجی که پس از فروش ایجاد می شود.
۴ – هزینه یابی سفارش کار
مجموعه ای از قواعد و روشهایی برای جمع آوری، تشخیص، ثبت و تخصیص هزینههای تولید و همچنین تفکیک سفارشها در فرآیند تولید از نقطه شروع تا خاتمه عملیات تولیدی است. در این روش هزینههای تولید هر سفارش به طور مجزا از سایر سفارشها جمع آوری و ثبت میشود. اسناد و مدارک مورد نیاز در این روش، برگ درخواست مواد از انبار، کارت ساعت کار، برگه ساعات کارکرد کارگران و کارت سفارش کار است.
۵ – هزینه یابی مراحل تولید یا مرحله ای
بعضی از مؤسسات تولیدی دیگر که تولیدات آنها برای آنکه تکمیل شود مراحل مختلفی را طی میکند و محصولات آنها به صورت انبوه و یکسان تولید میشود از روشهای هزینه یابی مرحله ای استفاده می کنند. کارخانجات نساجی، مواد شیمیایی، صنایع نفت، کفش و موارد مشابه نمونههای این نوع مؤسسات هستند.
۶ – هزینه یابی استاندارد
هزینه یابی استاندارد پیامد طبیعی کاربرد کنترل بودجهای است. در کنترل بودجه ای نتایج واقعی عملیات یک دایره با نتایج برنامه ریزی شده مقایسه میشود، در حالی که در هزینه یابی استاندارد نتایج واقعی تولید و فروش یک محصول را با نتایج برنامه ریزی شده آن می سنجند. در روش هزینه یابی استاندارد، قیمت تمام شده پیش بینی و سپس عملکرد واقعی با آن مقایسه می گردد و علل این مغایرت مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
در مؤسسات تولیدی یا کارخانهها به علت نوع فعالیت و همچنین شکل فروش محصولات، نیاز مدیریت به اطلاعات بهای تمام شده تولیدات، بسیار دقیق و حساس است؛ زیرا در این نوع از مؤسسات به این دلیل که محصول نهایی از ترکیب مواد و هزینههای تبدیل که همان دستمزد نیروی کار مستقیم و هزینههای سربار است تولید می شود به همین علت باید توجه خاصی به اقلام تشکیل دهنده بهای تمام شده داشته باشیم.
عدم آگاهی از بهای تمام شده کالا نه تنها بر تصمیم گیریهای مدیران در راستای تولید محصولات مشکلاتی را در پی دارد، بلکه میتواند باعث وقفه و یا توقف تولید شود. لازم به ذکر است بهای تمام شده میتواند هزینههایی باشد که به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم در ساخت و تولید کالا نقش داشته باشد. در ادامه مقاله به بررسی انواع هزینهها، طبقه بندی بر اساس ارتباط آنها با تولید محصول و حجم تولیدی و ضرورت تهیه گزارش در واحدهای تولیدی میپردازیم.
توانایی های لازم درمورد رشته حسابداری صنعتی
از ویژگی هایی که دانشجوهای این رشته باید داشته باشد این است که بتواند ساعت های طولانی مدت پشت کامپیوتر و میز کار با عدد و رقم ها سر و کله بزند و معادلات ریاضی را انجام دهد. به علاوه نیاز است که شخصی که حسابدار است علاوه بر این که ریاضی و ادبیات قدرتمند داشته باشد و قدرت بدنی مناسب داشته باشد، خلاق و صبور باشد و با انضباط باشد.
رشته حسابداری در واقع رشته ای است که بعنوان رشته های شناور شناخته می شود و داوطلبان در هر سه رشته تحصیلی ریاضی، تجربی و انسانی میتوانند در این رشته ادامه تحصیل دهند. فردی که شغل حسابداری انتخاب می کند باید بتواند گزارش کارهای مناسب و جامعه را ارائه دهد، پس نیاز است که ادبیات فارسی او در سطح خوبی باشد و نگارش خوبی را برای متن های آماده شده انجام دهد.
در روند اقتصادی کشور اکنون تغییراتی به وجود آمده است که مهندس حسابداری از جمله شغل هایی است که طرفداران متعددی دارد و افرادی که حساب داری خوانده اند میتوانند امیدوار باشند که بیکار نخواهند بود و بدون شک در یکی از سازمان ها، ارگان ها و شرکتهای خصوصی یا دولتی میتوانند مشغول به کار شوند.
وظایف حسابدار صنعتی چیست؟
– از جمله اساسی ترین وظایفی که بر عهده ی حسابداران صنعتی است، بررسی سوابق مالی یا گزارش های مالی است. در واقع حسابداران با بررسی این داده ها از صحت، کامل بودن و انطباق این داده ها با گزارشات استاندارد، اطمینان حاصل می کنند.
– توسعه، پیاده سازی، اصلاح و مستند سازی سیستم های حسابداری با استفاده از نرم افزارها و فناوری های مختلف از دیگر وظایف حسابدار صنعتی است.
– انتقال داده ها به گزارش های مالی به صاحبان شرکت یا مدیریت
– تهیه و تنظیم جداول مربوط به داده ها و آمار به تنظیم نمودارهای سود و زیان
– تحلیل عملیات تجاری، روندها و هزینه ها، درآمدها، تعهدات مالی و تعهدات مربوط به درآمدها و ارائه ی مشاوره در رابطه با مواردی که مطرح شد.
– حل مشکلات اقتصادی صنایع مختلف و ارائه ی راه حل ها در زمانی که شرکت ها یا صنایع مختلف در وضعیت بحرانی قرار می گیرند.
ارتباط حسابداری صنعتی با حسابداری مدیریت و حسابداری مالی
دیدگاه های گوناگونی نسبت به ارتباط حسابداری صنعتی با حسابداری مدیریت و حسابداری مالی وجود دارد. برخی بر این باورند که حسابداری صنعتی همان حسابداری مدیریت است و حسابداری صنعتی و حسابداری مدیریت را مترادف با یکدیگر می دانند. عده ای نیز حسابداری صنعتی را حسابداری مدیریت، علاوه بر آن بخش از حسابداری مالی می دانند که به محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته به منظور انعکاس در صورت سود و زیان و ارزشیابی موجودی های پایان سال به منظور انعکاس در ترازنامه می پردازد.
برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که حسابداری صنعتی ترکیبی از حسابداری مدیریت و حسابداری مالی است. صرفنظر از وجود دیدگاههای گوناگون نسبت به ارتباط حسابداری صنعتی با حسابداری مدیریت و حسابداری مالی، واقعیت این است که حسابداری صنعتی بخشی از سیستم کلی اطلاعات حسابداری است که اطلاعات مرتبط با هزینه ها را برای استفاده در هر دو زمینه حسابداری مدیریت و حسابداری مالی گردآوری، انباشت و ارائه می کند.
*هزینه ها در حسابداری صنعتی بر اساس مبانی گوناگونی طبقه بندی می گردند. عمده ترین طبقه بندی هزینه به شکل زیر است:
۱- طبقه بندی طبیعی هزینه ها
۲- طبقه بندی هزینه ها بر اساس ارتباط آنها با تولید محصول
۳- طبقه بندی هزینه ها بر اساس ارتباط با حجم و تعداد تولید
در آموزش حسابداری صنعتی چه مواردی به افراد یاد داده می شود؟
در طی دوره های مربوط به آموزش حسابداری صنعتی دروسی که به افراد آموزش داده می شود، ممکن است اندکی با یکدیگر متفاوت باشد، ولی به طور کلی می توان گفت اصولاً این دروس به افراد کمک می کنند که برای کار در محیط های صنعتی آماده شده و به فعالیت مشغول شوند. در واقع به کارگیری دروسی که در طی دوره های آموزش حسابداری صنعتی به افراد یاد داده می شود به صورت عملی به حسابدار صنعتی کمک می کند تا از لحاظ جایگاه شغلی ارتقاء داشته و به درآمدهای بالاتر دست پیدا کنند.
برای ورود به حسابداری صنعتی باید به امور زیر تسلط داشت
–آشنایی به انبار و حسابداری انبار
–آشنایی با مباحث بودجه
–آشنایی با فرآیندها و مراحل تولید کالا و خدمات
-آشنایی با حسابداری مالی و کدینگ حسابداری
از جمله دروسی که در طی آموزش حسابداری صنعتی به افراد ارائه می شود عبارتند از:
– دروس مربوط به حسابداری تجارت و حسابداری مدیریت
– دروس حسابداری و علوم کامپیوتری
– حسابداری و امور مالی
– حسابرسی
– حسابداری قانونی و امور مربوط به کلاهبرداری
– امور مالیاتی
چگونه حسابداری را عملی یاد بگیریم ؟
مرحله ۱ : در یک دوره اخذ مدرک ثبت نام کنید
مرحله ۲: مسیر شغلی خود را انتخاب کنید
مرحله ۳: کارآموزی پیدا کنید
مرحله ۴: مدرک حسابداری خود را کامل کنید
چه مدت زمانی برای یادگیری حسابداری نیاز است ؟
برای اینکه بدانیم چه مدت زمانی نیاز است تا یک حسابدار قوی شویم هنوز پاسخ دقیقی وجود ندارد.مدت زمانی که شما را برای دریافت مدرک تحصیلی شما بگیرد می تواند متغیر باشد ، و زمان کل به تعدادی از عوامل بستگی دارد ، از جمله چند ساعت اعتباری که قبلاً گذرانده اید و همچنین دوره تحصیلی را که می خواهید دنبال کنید.
شغل های مربوط به حسابداری حوزه صنعتی
با تحصیل در دوره های حسابداری و آموزش حسابداری صنعتی افراد می توانند در بخش های مرتبط با این حرفه نیز مشغول به کار شوند. در واقع دروسی که در طی دوره های آموزشی این نوع حسابداری ارائه می شوند ، به افراد این توانایی را می دهد در شغل های مرتبط با این رشته ، مشغول به کار شوند.
شغلهایی که در آموزش حسابداری صنعتی کاربرد دارد عبارتند از:
-
حسابداری و حسابرسی
-
ارزیاب املاک و مستغلات
-
افرادی که به ارزیابی امور مالی می پردازند.
-
تحلیلگران بودجه
-
تحلیلگران اعتبار
-
تحلیلگران مالی
-
مشاوران مالی شخصی
-
کارفرمای بیمه
-
بازرسان مالی
-
مشاوران اعتبار
-
مشاوران وام
-
نمایندگان و بازرسان رسیدگی به امور مالیاتی
-
متخصصان امور مالی
-
متخصصان مدیریت ریسک
-
کارفرمایان سرمایه گذاری
-
محققان کلاهبرداری
فعالیت در هر یک از این حرفه ها ، برای حسابداری صنعتی امکان پذیر بوده و افرادی که در این رشته مشغول به تحصیل می شوند ، می توانند از مزایای این حرفه ها بهره مند شوند.
مهارت هایی که با آموزش حسابداری صنعتی کسب می کنید.
دوره های مربوط به آموزش حسابداری علاوه بر ارائه ی درس های تئوری ، مهارت های مورد نیاز برای فعالیت در این شاخه را نیز به افراد آموزش می دهد که یادگیری این مهارت ها و مسلط شدن به آنها به افراد کمک می کند تا بتوانند برای کار در محیط های صنعتی آماده شوند.
از جمله مهارت ها و توانایی هایی که افراد از طریق آموزش حسابداری صنعتی کسب می کنند ، عبارتند از :
-
مهارت های ریاضی : در واقع یکی از اساسی ترین نیاز های حسابداری تسلط به ریاضیات بوده که برای حل مشکلات و مسائل پیچیده به کار می رود.
-
گوش دادن فعال: توجه به آنچه دیگران می گویند ، وقت گذاشتن برای درک نکات و پرسیدن مواردی که در مورد آنها ابهام یا سوال دارید.
-
مهارت های نوشتاری : برخورداری از مهارت نوشتاری و نوشتن گزارش ها و اظهارنامه ها متناسب با نیاز مخاطب
-
درک مطلب: درک جملات و پاراگراف های نوشتاری در اسناد کاری
-
صحبت کردن : انتقال موثر اطلاعات و داده ها به دیگران
-
تفکر انتقادی : استفاده از منطق و استدلال برای شناسایی نقاط قوت و ضعف و ارائه ی راه حل های جایگزین و نتیجه گیری در مورد مشکلاتی که در شرکت وجود دارد.
-
قضاوت و تصمیم گیری : تصمیم گیری با توجه به مزایای هزینه ها و انتخاب مناسب ترین مورد برای صرفه جویی در هزینه های مختلف.
-
مدیریت زمان : مدیریت زمان شخصی خود و دیگران
-
حل مسائل پیچیده : شناسایی و ارزیابی مشکلات پیچیده و بررسی اطلاعات مربوط به توسعه و بررسی گزینه ها و راه حل های موجود.
-
یادگیری فعال : یادگیری نرم افزار ها و اطلاعات جدید و به کارگیری آنها در تصمیم گیری های مختلف.
-
نظارت : ارزیابی عملکرد خود یا سایر افرادی که در سازمان مشغول به کار هستند و انجام اقدامات اصلاحی برای پیشرفت
-
هماهنگی : تنظیم اقدامات و فعالیت های خود با اقدامات سایر افراد
-
تجزیه و تحلیل سیستم ها : تعیین چگونگی عملکرد یک سیستم و تغییر در شرایط ، کار ها و محیط در صورت نیاز
-
ادراک اجتماعی : آگاهی از واکنش دیگران در مواجه با مسائل مختلف
-
استراتژی های یادگیری : انتخاب بهترین و به روز ترین روش های حسابداری و استفاده از آنها برای مدیریت در زمان
-
مذاکره : بررسی اختلافات و مشکلات بین افراد و تلاش برای رفع مشکلات و اختلافات موجود
-
تجزیه و تحلیل عملیات : تحلیل نیاز های موجود در بازار و پیشنهاد و ایجاد طرح های مختلف برای محصولات به منظور افزایش فروش و دستیابی به سود
-
مدیریت منابع پرسنلی : ایجاد انگیزه و هدایت افراد در هنگام کار و شناسایی افرادی شایسته برای انجام کار
-
ترغیب و تشویق دیگران به کار و یا راضی کردن مشتریان در امور مختلف
-
آموزش : آموزش توانایی ها و مهارت های خود به سایر افراد
کسب تجربه برای کار در محیط های صنعتی
بسیاری از شرکت ها و نهاده های صنعتی به دنبال افرادی با تجربه در زمینه ی حسابداری صنعتی هستند و افرادی که در حال یادگیری این زیر شاخه از حسابداری هستند در این مورد نگرانی دارند. کارآموزی در شرکت های مختلف یکی از راه حل های این مشکل است.افراد به عنوان کارآموز در شرکت های مختلف می توانند مهارت های عملی خود را محک زده و توانایی های خود تست کنند. کار در شرکت های صنعتی به حسابدار صنعتی کمک می کنند که به درک درستی از محیط کار و آنچه بر عهده دارند ، برسند.
در برخی از این شرکت ها در صورتی که مدیران از کار و فعالیت های حسابداری شما راضی باشند ، ممکن است که شما را به استخدام رسمی در آورد. حتی چنانچه این اتفاق رخ ندهد ، با کار کردن به عنوان کارآموز ، می توانید دایره ی ارتباطی خود را گسترش داده و در نهایت تجربه ی خوبی در زمینه ی حسابداری کسب کنید.از طرفی لازم است که فردی که برای این کار انتخاب می شوند ، قابل اعتماد بوده و اطلاعات و داده های موجود در شرکت را به افراد غیر انتقال ندهد. در ضمن نیاز است که فردی که به عنوان حسابدار صنعتی در محیطی مشغول به کار می شود ، دقت خود را در انجام امور مختلف به کار گیرد چرا که کوچکترین خطایی در این کار منجر به ضرر های غیرقابل جبران می شود.
حقوق و مزایای حسابداران صنعتی
یکی از مهمترین دلایلی که افراد را به آموزش حسابداری صنعتی تشویق می کند ، حقوق و مزایای مربوط به این حرفه است. در حقیقت هرچه یک حسابدار صنعتی از مهارت ها و توانایی بیشتری در رابطه با مسائلی که مطرح شد ، برخوردار باشد ، می تواند از لحاظ جایگاه شغلی پیشرفت کرده و به درآمدهای بالاتر دست پیدا کند. در مورد حقوق و مزایای مربوط به حسابداری باید بگوییم که این امر به عوامل مختلفی بستگی دارد اما به طور کلی حقوق یک حسابدار صنعتی معمولی در حدود ۷۶،۷۳۰ دلار در کشور های خارجی است.
در نهایت باید بگوییم که یادگیری حسابداری در دوره های آموزش حسابداری به تنهایی کافی نیست و لازم است که افراد بتوانند مهارت هایی که در طی این دوره ها کسب کرده اند را به صورت عملی استفاده کنند.کار به عنوان حسابدار صنعتی اگرچه نیازمند یادگیری مهارت های مختلف در طی دوره های آموزش حسابداری صنعتی است ، اما در صورتی که افراد در این کار متخصص شوند ، می توانند به درآمدهای بسیار بالا دست یافته و مزایای این شغل بهره مند شوند.
حسابداري صنعتي
اهمیت حسابداری بهای تمام شده برای چیست ؟
در واقع حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده یک ابزار بسیار مهم در اختیار مدیریت میباشند تا مدیران با استفاده از حسابداری صنعتی، بهای تمام شده تولیدات را محاسبه میکند و کنترل خود را بر روی هزینههای مواد، دستمزد و سایر هزینههای تولید اعمال میکند.
مدیران اگر گزارشات دقیق و صحیحی از عوامل هزینه نداشته باشند در تصمیم گیری خود در جهت افزایش تولید یا سایر تصمیم گیریها و راه انجام تصمیمات خود با مشکل مواجه خواهند شد.
کاربرد حسابداری بهای تمام شده چیست ؟
گاهی تصور میشود کاربرد حسابداری صنعتی و بهای تمام شده محدود به کارخانجات و صنایع تولیدی میباشد هرچند شاید مشهورترین کاربرد آن در این جهت باشد ولی سایر مؤسسات نیز از حسابداری بهای تمام شده بهره برده و از روشهای حسابداری بهای تمام شده در بانکها، شرکتهای بیمه عمده فروشیها ، شرکتهای حمل و نقل ، شرکتهای هواپیمایی ، دانشگاهها و بیمارستانها در جهت کارایی بیشتر استفاده میگردد.
حسابداری صنعتی
حسابداری صنعتی حوزهای از حسابداری که به چگونگی محاسبه قیمت تمام شده محصول جهت اندازه گیری موجودیتها و تعیین سود دوره و کنترل هزینهها و سایر موارد تأکید دارد.
حسابداری صنعتی طی یک فرآیند هزینهها را شناسایی ، اندازه گیری، طبقه بندی، تلخیص و جمع آوری نموده که اصطلاحاً به این فرآیند هزینه یابی اطلاق میشود.
همچنین حسابداری صنعتی سیستمی است که اطلاعات به وجود آمده تواماً در سیستم حسابداری مالی و حسابداری مدیریت مورد استفاده قرار میگیرد در حسابداری مالی هنگام تهیه صورتهای مالی اطلاعات حسابداری صنعتی تحت عنوان موجودی کالای پایان دوره مورد استفاده قرار میگیرد همچنین در سیستم مدیریت این اطلاعات در برنامه ریزی، کنترل و تصمیم گیریها مورد بهره برداری قرار میگیرد.
از آنجایی که بخشی از فرآیند سیستم حسابداری صنعتی به شناسایی هزینهها میانجامد لذا در این بخش ابتدا تعریفی از هزینه ادامة سیستمی به طبقه بندی هزینهها اشاره میشود :
حسابداری مالی تعریف ویر را از هزینه را از هزینه ارائمه نموده است:
هزینه به معنی خروج وجه نقد از یک واحد انتفاعی یا مصرف یا استهلاک دارائیهای موجود و یا افزایش بدهیها و یک واحد ترکیبی از آنها که در نتیجه اجرای فعالیتهای اصلی یا جانبی واحد تجاری، واقع و به کاهش حقوق صاحبان سهام منجر میشود اطلاق میگردد.
در حسابداری صنعتی هزینه به عنوان منابع فدا شده برای رسیدن به یک هدف خاص ، معرفی مینماید همچنین حسابداری صنعتی علاوه بر هزینههای اضافی گذشته با هزینههای برآوری و آتی . (منابعی که قرار است در آینده مصرف یا فدا شوند) نیز سر و کار دارند.
طبقه بندی هزینهها
هزینهها را میتوان به شکلهای مختلف طبقه بندی کرد که به برخی از این طبقه بندی به شرح زیر اشاره میشود :
الف) طبقه بندی هزینههای به تفکیک هزینههای مستقیم و غیر مسقتیم
هزینههای مستقیم :
به هزینههایی اطلاق میشود که میتوان آنها را به یک موضوع مشخص ارتباط دارد مانند مواد اولیه مصرف شده در یک واحد محصول .
هزینههای غیر مستقیم :
به هزینههایی اطلاق میشود که نمیتوان آنها را به یک موضوع مشخص ارتباط داد مانند هزینههای برق مصرفی در تولید محصولات .
هزینههای غیر مستقیم به علت اینکه قابلیت تخصیص به یک موضوع مشخص را ندارد. نمیتوان آنها را مشخصاً به یک موضوع ارتباط داد بلکه این هزینهها به طور عمومی و مشترک بین چندین موضوع هزینه میباشد.
هزینه های غیر مستقیم بر مبنای روشهای مختلف تسهیم به موضوعات مختلف هزینه مانند محصولات تخصیص داده میشود.
بطور خلاصه میتوان بیان نمود که هزینههای مستقیم هزینههای هستند که به راحتی قابل ردیابی و تخصیص به یک محصول اندازه گیری نمود ولی هزینههای غیر مستقیم هزینههایی است که به راحتی قابل ردیابی و تخصیص یک محصول نبوده بلکه این هزینهها باید بین محصولات یا به عبارتی موضوعات مختلف هزینه تخصیص داده شوند فرآیند تخصیص هزینههای غیر مستقیم به محصولات را غیر مستقیم و یا تخصیص هزینه اطلاق میکنند مانند هزینه برق، هزینه تعمیرات و نگهداری ماشین آلات، هزینه تأمین ماشین آلات و … به محصولات تولید شده .
ب) طبقه بندی هزینهها براساس عناصر تشکیل دهنده محصول
1ـ هزینههای مواد مستقیم :
هزینههای مواد مستقیم به موادی اطلاق میگردد که به سهولت قابل ردیابی و تخصیص به یک واحد محصول تولید شده میباشد این مواد شکل ظاهری محصول را تشکیل داده و بدون مصرف این مواد تولید محصول غیر ممکن است، مانند هزینه چرم مصرفی در تلوید کفش و یا پارچه مصرفی در تولید پوشاک .
2ـ هزینه کار مستقیم :
حقوق و دستمزد افرادی که مستقیماً در تولید محصول نقش داشتهاند که به سهولت قابل ردیابی و تخصیص به یک واحد محصول است . مانند هزینه حقوق و دستمزد کارگران تولید.
هر نوع هزینه مستقیم دیگری نیز اگر دارای خصوصیات و ویژگیهای مواد مستقیم و کار مستقیم باشد را میتوان به آسانی به یک واحد محصول تخصیص داده مانند لوازم بسته بندی مصرفی در بسته بندیهای محصول
3ـ هزینههای سربار ساخت / هزینههای غیر مستقیم :
این هزینهها معمولاً شامل هزینههای کارخانه به استناد هزینههای مواد مستقیم و کار مستقیم میباشد به عبارتی هزینههایی که نمیتوان آنها را به سهولت به یک واحد محصول تخصیص داد و برای تخصیص این هزینهها به محصول باید از فرآیند تخصیص و تسهیم استفاده نموده مانند هزینههای مواد غیر مستقیم ، کار غیر مستقیم و سایر هزینههای ساخت . هزینههای مواد غیر مستقیم و کار غیر مستقیم مفهومی قابل هزینه مواد مستقیم و کار مستقیم را دارند . برای هزینه های غیر مستقیم میتوان به عنوان مثال هزینه چسب و یا نخ مصرفی در تلوید کنش اشاره کرده و برای هر سه کار غیر مستقیم میتوان به عنوان مثال به هزینه حقوق و مزایای سر کارگر و یا مدیر تولید و یا هزینه حقوق و مزایای انباردار ، نگهبان و … اشاره نمود. سایر هزینههای ساخت شامل کلیه هزینههای غیر مستقیم به جز مواد غیر مستقیم و کار غیر مستقیم میباشد مانند هزینههای تعمیرات و نگهداری ماشین آلات ، هزینه بیمه ماشین آلات کارخانه، هزینه سوخت کارخانه هزینه آب و برق و تلفن کارخانه و سایر هزینههای غیر مستقیم کارخانه
به جمع هزینههای (مواد مستقیم، کار مستقیم، هزینههای سر بار ساخت) هزینههای ساخت یا هزینههای تولید و یا تمام شده تولید اطلاق میشود.
مفهوم بهای اولیه یا هزینههای اولیه : به جمع مواد مستقیم و هزینه دستمزد مستقیم، بهای اولیه یا هزینههای اولیه اطلاق میشود یعنی دو نوع هزینهای که مستقیماً قابل ردیابی در هر واحد محصول است.
هزینه تبدیل :
به جمع هزینه دستمزد مستقیم و هزینه سر بار ساخت اطلاق میشود.
ج) طبقه بندی هزینهها به دو نوع هزینههای محصول و هزینههای دوره :
هزینة محصول همان هزینه تولید و یا به عبارتی جمع هر سه هزینه مواد مستقیم، کار مستقیم و هزینههای سربار ساخت است.
هزینة دوره به کلیة هزینههایی اطلاق میشود که نتوان این هزینهها را به عنوان هزینههای محصول قلمداد نمود این هزینهها به نوعی یا دوره زمانی که طی آن واقع شدهاند ارتباط دارد و در دورة وقوع در صورت سود و زیان انعکاس مییابند این هزینهها در صورت سود و زیان تحت عنوان هزینههای عملیاتی طبقه بندی میشوند مانند هزینههای توزیع و فروش و هزینههای عمومی و اداری هزینههای دوره به عبارتی هزینههایی هستند که نه به طور مستقیم و نه به طور غیر مستقیم با تولید هیچ گونه ارتباطی ندارند.
د) طبقه بندی هزینهها براساس رفتار هزینه
در این نوع طبقه بندی موضوع از این است که هزینهها در مقابل تغییرات تولید چه رفتاری از خود نشان میدهد .
1) هزینههای ثابت 2) هزینه متغیر
1ـ هزینههای ثابت :
هزینههای ثابت هزینههایی هستند که بدون توجه به تغییرات حجم تولید در دامنة معین از تولید (دامنه مربوط) بدون تغییر هستند مانند هزینه استهلاک (روش خط مستقیم) هزینه بیمه ، هزینه اجاره ، عوارض و …
هزینه ثابت در یک دامنة مربوط ثابت است ولی تغییرات حجم تولید هزینههای ثابت در دامنههای مختلف، تغییر میباید هزینههای ثابت در سطح تولید در یک دامنه مربوط هر اندازه تولید بیشتر باشد هزینه ثابت هر واحد کمتر خواهد بود.
هزینه ثابت هر واحد برابر است با هزینه ثابت تقسیم بر میزان تولید.
2ـ هزینههای متغیر :
هزینههای متغیر هزینههایی هستند که با توجه به متغیر در سطح تولید این گونه هزینهها نیز متغیر مییابند هزینههای متغیر در سطح کل تولید متغیر ولی در سطح هر واحد ثابت است.
طبقه بندی هزینهها برحسب رفتار هزینهها به چگونگی واکنش هزینهها در برابر تغییر در سطح فعالیت اشاره دارد به بیان دیگر مقصود از رفتار هزینهها مدلی است که براساس آن یک هزینه مشخص نسبت به تغییر در سطح فعالیت واکنش نشان میدهد.
بهای اولیه و بهای تبدیل :
بهای اولیه مستقیماً مربوط به تلولید بوده و شامل هزینههای مواد مستقیم و کار مستقیم میباشد بهای تبدیل یا هزینههای تبدیل مربوط به هزینههایی میشود که مواد مستقیم را به محصول تکمیل شده تبدیل مینماید که شامل هزینه کار مستقیم و هزینههای سربار کارخانه میشود.
انواع موجودیها در شرکتهای تولیدی
شرکتهای تولیدی دارای سه نوع موجودی به شرح زیر میباشند :
1ـ موجودی مواد اولیه :
قیمت تمام شده موادی است که در تولید مورد استفاده قرار نگرفته و در انبار موجود میباشد.
2ـ موجودی کالای در جریان ساخت :
قیمت تمام شده کالای تکمیل نشده است که شامل مواد مستقیم، کار مستقیم و سربار کارخانه میباشد.
3ـ موجودی کالای ساخته شده :
قیمت تمام شده کالای تکمیل شده است که در انبار موجود میباشد که شامل مواد مستقیم ، کار مستقیم و سربار کارخانه میباشد.
سیستمهای هزینه یابی :
نحوه جمع آوری ، انباشت و تخصیص هزینههای تولید به محصولات با توجه به نوع سیستم عملیات تولیدی میتواند مبتنی بر یکی از سیستمهای هزینه یابی و یا ترکیبی از هر دو سیستم هزینهیابی به شرح زیر میباشد :
سیستم هزینه یابی سفارش کار
سیستم هزینهیابی مرحلهای
در شرکتهایی که تولید محصولات طبق مشخصات دریافتی از مشتریان انجام میشود بکار گیری سیستم هزینه یابی سفارش کار ودر شرکتهایی که تولید محصولات به صورت انبوه و پیوسته صورت میگیرد بکارگیری سیستم هزینهیابی مرحلهای مناسب میباشد.
هر دو سیستم هزینهیابی سفارش کار و مرحلهای به سه روش زیر قابل اجرا میباشند .
هزینهیابی واقعی
هزینهیابی نرمال
هزینهیابی استاندارد
در هزینهیابی واقعی، کلیه عوامل تشکیل دهنده قیمت تمام شده محصول شامل هزینههایی است که به طور واقعی انجام شدهاند ولی در هزینهیابی نرمال، از عوامل قیمت تمام شده محصول ، هزینههای مواد مستقیم وکار مستقیم واقعی بوده ولی سربار کارخانه بصورت برآورده شده مورد استفاده قرار میگیرد.
در هزینههای استاندارد با استفاده از استانداردهای مواد مستقیم، کار مستقیم و سربار کارخانه قبل از شروع سال مالی ، قیمت تمام شده محصول محاسبه و تعیین میگردد.
هزینههای واقعی سربار کارخانه
هزینههای واقعی سربار کارخانه بصورت روزانه یا دورهای انجام و ثبت میگردد برای کنترل هزینههای سربار کارخانه، در دفتر کل از حساب کنترل سربار کارخانه استفاده میشود حساب کنترل سربار کارخانه دارای معین برای هر نوع عامل هزینه مانند استهلاک ، سوخت و روشنایی میباشد مانده حساب کنترل سرباره کارخانه یابد به جمع مانده معینهای آن مساوی باشد اصولاً در شرکتهای تولیدی برای ثبت هزینههای واقعی سربار کارخانه از کار هزینه سرابر کارخانه استفاده میکنند و برای هر دایره (تولیدی و خدماتی) کارت هزینه سربار کارخانه جداگانهای نگهداری میشود کارت هزینه سربار کارخانه معین حساب کنترل سربار کارخانه میباشد.
تسهیم هزینهه ای واقعی دوایر خدماتی به دوایر تولیدی در هزینهیابی واقعی
در صورتی که روش هزینه یابی واقعی باشد، در پایان دوره حسابداری صنعتی، هزینههای واقعی سربار کارخانه دوایر خدماتی با استفاده از یکی از روشهای مستقیم یک طرفه یا ریاضی به دوایر تولیدی تسهیم شده.
سیستم هزینهیابی مرحلهای
هزینهیابی مرحلهای سیستمی است برای اندازه گیری و گزارش قیمت تمام شده محصولات مشابهی که تولید آنها در یک سری عملیات تولیدی یکنواخت بصورت انبوه و پیوسته صورت میگیرد در هزینهیابی مرحلهای تأکید اصلی بر روی دایره یا مرکز هزینه میباشد در هر دایره یا مرکز هزینه ، عملیات تولیدی مختلفی صورت میگیرد مانند دایرة تراشکاری یا مونتاژ معمولاً یک واحد محصول از دو یا چند دایره یا مرکز هزینه عبور میکند تا به انبار کالای ساخته شده برسد و در هزینهیابی مرحلهای هزینه های تولید (مواد مستقیم ، کار مستقیم و سربار کارخانه) هر دایره به حساب موجودی کالای در جریان ساخت همان دایره منظور میشود و گزارش هزینه تولید برای هر دایره در پایان دورة زمانی معین (هفتگی یا ماهانه) تهیه میگردد نمونه صنایعی که از سیستم هزینهیابی مرحلهای استفاده میکنند عبارتند از صنایع کاغذ، فولاد و شیمیایی.
مراحل تهیه گزارش هزینه تولید
برای تهیه گزارش تولید باید پنج مرحله کار به شرح زیر صورت گیرد:
1. تهیه جدول مقدار تولید
2. محاسبه مقدار تولید برچسب معادل آحاد تکمیل
3. خلاصه کردن جمع هزینههای قابل تخصیص که شامل قیمت تمام شده موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره و هزینههای انجام یافته طی دوره (مواد مستقیم، کار مستقیم، سربار کارخانه) میباشد.
4. محاسبه قیمت تمام شده یک واحد
5. محاسبه قیمت تمام شده واحدهای تکمیل شده و قیمت تمام شده موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره
معادل آحاد تکمیل شده
انواع گزارشهای درون سازمانی و برون سازمانی کدامند و توسط چه واحدهایی تهیه میشوند
گزارشهای درون سازمانی در مؤسسات تولیدی توسط واحد حسابداری بهای تمام شده تهیه میگردد و معمولاً هر ماه این گزارشات براساس نیاز مدیران تهیه میشوند تا در اختیار آنها قرار گیرد. عمدهترین گزارشات درون سازمانی در مؤسسات تولیدی به صورت زیر میتوان نوشت .
1) گزارش مصرف مواد
2) گزارش بهای تمام شده کالای ساخته شده
3) گزارش اوقاف تلف شده
4) گزارش کالای در جریان ساخت
5) گزارش ضایعات
6) گزارش خرید
7) گزارش روش
8) سایر گزارشات مورد استفاده مدیریت
گزارشهای برون سازمانی در مؤسسات تولیدی توسط دایره حسابداری تهیه میشود این گزارشها با توجه به اینکه مورد استفاده اشخاص حقیقی و حقوقی همچون دولت، بانکها، سرمایه گذاران و … که قبلاً توضیح داده شدند میباشند باید براساس استانداردهای حسابداری و اصول پذیرفته شده حسابداری تهیه گردند تا قابلیت مقایسه داشته و قابل اتکاء باشند عمدهترین این گزارشها بصورت زیر میباشد.
1) گزارش بهای تمام شده کالای فروش رفته
2) گزارش سود و زیان
3) ترازنامه
4) گردش جریانات نقدی
5) گزارش تقسیم سود
گزارشات برون سازمانی در مؤسسات تولیدی
1ـ گزارش(جدول)بهایتمامشدهکالایفروشروزچیست؟
برای آنکه گزارشهای درون سازمانی و برون سازمانی را بهتر بشناسید ابتدا گزارش بهای تمام شده کالای فروش رفته را که یک گزارش برون سازمانی میباشد بررسی مینماییم چرا که در مبحث حسابداری مؤسسات بازرگانی نیز تا حدودی و به شکل دیگر با آن آشنا شدهاید . در مبحث قبل اشاره شد بهای تمام شده کالای فروش رفته از 5 بخش تشکیل شده است.
1. بخش مواد مستقیم
2. دستمزد مستقیم
3. سربار
4. بخش کالای در جریان ساخت
5. بخش کالای ساخته شده
فرآیند تخصیص و تسهیم هزینههای سربار
1. آشنایی با تسهیم اولیه و ثانویه سربار و روشهای تسهیم ثانویه سربار
2. تشریح فرآیند تسهیم ثانویه سربار به روش مستقیم
3. تشریح فرآیند تسهیم ثانویه سربار به روش یک طرفه
4. تشریح فرآیند تسهیم ثانویه سربار به روش ریاضی
5. آشنایی با هزینه بر مبنای فعالیت ABC
آشنایی با تسهیم اولیه و ثانویه سربار و روشهای تسهیم ثانویه سربار
تسهیم اولیه و ثانویه سربار :
منظور از تسهیم اولیه این است که هزینههای سربار به تفکیک دوایر خدماتی و تولیدی ردیابی، شناسایی و بدهکار حساب دایره مربوطه (مرکز هزینه) ثبت و انباشته شود.
ولی در تسهیم ثانویه، هزینههای سربار انباشته شده و در مراکز هزینه دوایر خدماتی کارخانه بر مبنای مشخص . معین و با استفاده از روشهای مناسب، به مراکز هزینه دوایر تولید منتقل میگردند.
عمل انتقال این هزینه از دوایر خدماتی به دوایر تولیدی را اصطلاحاً تسهیم ثانویه مینامند .
مبانی تسهیم ثانویه سربار
برای تسهیم ثانویه سربار دو کار اساسی باید صورت گیرد.
1. نخست اینکه مبانی مناسب برای انتقال هزینه از دوایر خدماتی به دوایر تولیدی انتخاب گردد.
2. روش مناسب برای تسهیم ثانویه انتخاب شود.
برخی از مناسبترین مبناها از نظر تسهیم ثانویه، به شرح زیر ارائه میشود.
دوایر خدماتی مبنای مناسب جهت تسهیم هزینه
کارگزینی تعداد کارکنان
حسابداری ساعات کارکنان
تعمیرات و نگهداری ساعات کار ماشین
تعمیرات ساختمان سطح زیر بنا
انبار تعداد حواله / هزینه مواد
رستوران تعداد کارکنان
بهداری تعداد کارکنان
نگهبانی سطح زیربنا
کنترل کیفی تعداد / مقدار محصول
سربار پیش بینی شده
به دلیل اینکه هنگام محاسبههای تمام شده محصول تولید شده اطلاعات مربوط به سر واقعی کامل نیست چرا که برخی از اقلام سربار ماهیتاً در پایان سال مالی ثبت میشوند و برخی نیز هنگام تحمل هزینه مورد ثبت قرار میگیرند و لذا ممکن است تا مقطعی که قیمت تمام شده محصول مورد محاسبه قرار میگیرد اطلاعات مربوط به سربار واقعی همگی ثبت نشده باشد لذا برای رفع این معضل از نرخ از بیش تعیین شده سربار (نرخ جذب سربار) استفاده میشود این نرخ کسری است که صورت آن سربار برآوری و مخرج آن را مبنای جذب سربار مشخص میسازد مبنای جذب سربار میتواند ساعات کار مستقیم ، ساعات کار ماشین، هزینه مواد مستقیم و هزینه کار مستقیم و …. باشد .
هنگامی که مبنای جذب سربار هزینه مواد مستقیم و هزینه کار باشد نرخ جذب سربار به درصد بیان می گردد (حاصل کسر حزب در 100 میشود)
برای تعیین سربار جذب شده، مبنای جذب سربار هر آن چیزی که تعیین شده باشد بایستی مقدار واقعی آن را در سفارش مورد نظر انتخاب و نرخ محاسبه شده در آن ضرب گردد تا مبلغ سربار جذب شده جهت صددرصد محاسبه شود.
مفهوم اضافه کسر جذب سربار
در صورتی که مانده حساب کنترل سر بار در پایان سال مالی و اداری مانده بدهکار باشد مفهوم کسر جذب سربار است در غیر این صورت مفهوم اضافه جذب سربار میباشد .
به عبارتی
اضافه جذب سربار > سربار مالیاتی > سربار جذب شده
کسر جذب سربار > سربار واقعی > سربار جذب شده
عنوان هزینه مبنای تسهیم
اجاره کارخانه سطح زیربنا
استهلاک ساختمان سطح زیربنا
حرارت سطح زیربنا
سرپرستی تعداد کارکنان
تلفن و تلگراف تعداد مکالمات ، تعداد کارکنان
برق کیلووات ساعت
آب سطح زیر بنا
روشهای تسهیم ثانویه سربار
1ـ روش مستقیم :
این روش بسیار ساده است ولی از دقت لازم برخوردار نیست در این روش هزینه دایره زمانی براساس مبناهای مناسب بین دوایر تولیدی تسهیم میگردد. از معایب اساسی این روش آن است که سهم هزینه دوایر خدماتی که به یکدیگر سرویس دادهاند مورد محاسبه و توجه قرار نمیگیرد.
2ـ روش یک طرفه
روش یکطرفه کاملتر از روش مستقیم است ولی از معایب آن این است که هر دایرهای که هزینهاش تسهیم شود از فرآیند محاسباتی بعدی حذف میشود متقابلاً از تسهیم بعدی سهم هزینه نمیگیرد.
نکته مهم و قابل توجه این است که کدام دایره خدماتی باید قبل از دوایر دیگر هزینه خود را تسهیم کند ضابطه مقبول عام در این مورد وجود ندارد ولی معمولاً دوایر خدماتی برحسب مقدار هزینهای که دارند به صورت نزولی مرتب سپس از دایرهای که بیشترین هزینه را دارد عملیات تسهیم آغاز میشود.
3ـ روش ریاضی / جبری/ دو طرفه
روش دو طرفه روش کاملی است و در تسهیم ثانویه، سهم هزینه دوایر خدماتی را که بیشتر از یکدیگر سرویس گرفتهاند تعیین نموده و اطلاعات کاملی در اختیار مدیریت میگذارد .
برای تسهیم ثانویه هزینه به روش دو طرفه باید قبل از هر اقدامی، جدول (ماتریس) هزینه دهی و هزینه بری را تشکیل داد سپس براساس این جدول برای دوایر خدماتی معادلهای تنظیم و با حل معادله عمل تسهیم هزینه انجام گیرد.