جریمه تأخیر و غیبت غیر موجه در قانون کار

قوانین مربوط به محاسبه حقوق و دستمزد از جمله مواردی می باشد که مختص یک کسب و کار خاص نمی باشد و همه کسب و کارها موظف به پیروی از قوانین مصوب اداره کار می باشند. اما یکی از مشکلاتی که معمولا کارگران و کارمندان با آن مواجه می باشند، محاسبه ساعات تأخیر و تعجیل و ساعات اضافه کاری در حین محاسبه حقوق و دستمزد می باشد.

باید به این نکته توجه داشته باشید که عدم حضور غیر موجه کارمند یا کارگر در محل کار می تواند منجر به کسر حقوق و مزایای فرد شود. این عدم حضور می تواند به صورت تاخیر در زمان حضور اولیه در محل کار یا حتی تعجیل در ترک محل کار باشد. در مواردی فرد بدون هماهنگی یک یا چند روز کاری در محل کار حاضر نمی شود که این مورد نیز می تواند به عنوان کسری کار محسوب شود. غیبت های ثبت شده در دستگاه حضور غیاب موجود در محل کار، معیاری برای محاسبه کسر کار و غیبت کارمندان محسوب می شود. عدم حضور یک یا چند روزه فرد در محل کار، تاخیر در ورود و تعججیل در خروج از عوامل منجر به کاهش زمان حضور فرد در محل کار شده که در نهایت منجر به کسر حقوق در زمان محاسبه حقوق و دستمزد فرد می شود.

مسلما برای همه ما پیش آمده است که به دلایل مختلفی با تاخیر در محل کار خود حاضر شده ایم یا به دلایلی مجبور به ترک محل کار خود زودتر از موعد مقرر شده ایم. در چنین مواردی کارفرما می تواند مدت زمان عدم حضور در محل کار را بر اساس قوانین اداره کار را از حقوق و مزایای کارگر کم کند.

توجه داشته باشید که در صورتی که در حین محاسبه ساعات کاری فرد، مدت زمان موظفی فرد تکمیل شود، میزان تأخیر یا تعجیل کارگر از ساعات اضافه کاری او باید کسر شود.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بدانید در ایام تعطیلی رسمی و روز های جمعه، که تمامی ساعات کاری به صورت اضافه کار محسوب می شود تاخیر و تعجیل معنایی ندارد.

اما سوالی که شاید برای بسیاری از افراد پیش بیاید این است که آیا، کارفرما مجاز به چند برابر کردن ساعات کسر کار می باشد؟! در صورتی که در یک مجموعه کاری از دستگاه حضور و غیاب برای ثبت تردد ها استفاده شود، چون به طور پیش فرض نرم افزار حضور و غیاب باید بر اساس قوانین اداره کار تنظیم شده باشد و تخطی از آن جرم محسوب می شود. امکان چند برابر کردن کسر کار وجود ندارد.

هر چند در بسیاری از موارد دیده شده است که بعد از تخلیه دستگاه حضور و غیاب و محاسبه ساعات کارکرد افراد این زمان تاخیر را چند برابر کرده و کسر حقوق را اعمال می کنند.

مسلما برای همه ما پیش آمده است که به دلایل مختلفی با تاخیر در محل کار خود حاضر شده ایم یا به دلایلی مجبور به ترک محل کار خود زودر از موعد مقرر شده ایم که به صورت کسر کار در نظر گرفته می شود که کارفرما بر اساس قوانین اداره کار می تواند این ساعات کسری را از حقوق و مزایای کارگر کم کند.

توجه داشته باشید که در صورتی که در حین محاسبه ساعات کاری فرد، مدت زمان موظفی فرد تکمیل شود پر واضح است که میزان تأخیر یا تعجیل کارگر از میزان اضافه کاری او باید کسر شود.

توجه داشته باشید که در ایام تعطیلی رسمی و روز های جمعه، که تمامی ساعات کاری به صورت اضافه کار محسوب می شود تاخیر و تعجیل معنایی ندارد.

اما سوالی که شاید برای بسیاری از افراد پیش بیاید این است که آیا، کارفرما مجاز به چند برابر کردن ساعات کسر کار می باشد؟! در صورتی که در یک مجموعه کاری از دستگاه حضور و غیاب برای ثبت تردد ها استفاده شود، چون به طور پیش فرض نرم افزار حضور و غیاب باید بر اساس قوانین اداره کار تنظیم شده باشد و تخطی از آن جرم محسوب می شود. امکان چند برابر کردن کسر کار وجود ندارد.

هر چند در بسیاری از موارد دیده شده است که بعد از تخلیه دستگاه حضور و غیاب و محاسبه ساعات کارکرد افراد این زمان تاخیر را چند برابر کرده و کسر حقوق را اعمال می کنند.

تمامی کارمندان  یک سازمان موظفند طبق آیین نامه حضور و غیاب آن سازمان رفتار کنند. راس ساعت تعیین شده در محل کار حاضر شده و زمان ورود خود را به صورت دستی یا با استفاده از دستگاه کنترل ترددثبت نماید. گاهی اتفاق می افتد که کارکنان به دلایل مختلف بدون هماهنگی قبلی و درخواست مرخصی در محل کار خود حاضر نمی شوند.  این غیبت، طبق بند 29 ماده 8 قانون رسیدگی به تخلفات اداری، یک تخلف اداری محسوب می شود. توجه داشته باشید که غیبت کارمندان تنها در صورتی که غیر موجه باشد تخلف محسوب می شود.

منظور از غیبت غیر موجه در قانون کار چیست؟

غیبت غیر موجه زمانی اتفاق می‌افتد که شخص  کاملا به اراده و اختیار خود در محل کار حاضر نشده باشد. در غیراینصورت

طبق بند “ژ” ماده 124 قانون استخدامی کشوری مصوب 1345 غیبت موجه است و موجه بودن آن طبق تبصره ماده 65 این قانون محرز شده باشد.

معیار تشخیص غیبت غیر موجه در قانون کار چیست؟

فرض کنید شخصی که استخدام رسمی است به مدت دو ماه بدون هرگونه اجازه غایب باشد و مدعی شود که غیبت وی خارج از اختیار و اراده او بوده و کارفرما این ادعا را رد کند. دراینصورت کارمند طبق ماده 65 قانون استخدام کشوری، ماده 8قانون رسیدگی به تخلفات اداری و ماده 30 قانون تامین اجتماعی، میتواند به دادگاه اداری وزارتخانه شکایت خود را ارئه دهد.

اگر طبق نظر دادگاه عذر وی موجه تشخیص داده شده و رای صادره برائت صادر شود. فرد باید به محل کار خود مراجعه نموده و کارفرما موظف است طبق بند 29 ماده 8 قانون رسیدگی به تخلفات اداری تمام حقوق غیبت را به او پرداخت نماید. در صورتی که پست سازمانی فرد،  به شخص دیگری داده شده باشد، باید با او مانند مستخدم آماده به خدمت  رفتار شود. همچنین  دستگاه اجرایی نسبت به پرداخت به موقع حق بیمه کارمند قطع حقوق شده، نباید کوتاهی کند و عدم پرداخت حق بیمه کارمند مورد نظر به دلیل عدم پرداخت حقوق وی صورت گرفته باشد

مرخصی بدون حقوق :

در صورت توافق بین کارگر و کارفرما، فرد می تواند بدون دریافت حقوق و مزایا درخواست مرخصی نماید. در این حالت بر اساس ماده 16 قانون کار قرداد فرد در طول مدت مرخصی به صورت تعلیق در می آید.

مرخصی زایمان :

بر اساس ماده 76 قانون کار، کارگران زن دارای 120 روز مرخصی بارداری و زایمان می باشند  که 14 روز به این مدت زمان برای زایمان اضافه می شود.

مرخصی استعلاجی :

یکی دیگر از انواع مرخصی ها، مرخصی استعلاجی می باشد. برای استفاده از این نوع مرخصی نیاز به تائید پزشک معتمد می باشد و برگه مرخصی استعلاجی تائید شده توسط پزشک 24 ساعت قبل باید به مسئول مربوطه به منظور ثبت در کارت مرخصی و سوابق کاری کارگر ارائه شود. لازم بذکر است طول مدت مرخصی استعلاجی از کارکرد ماهیانه فرد کسر می شود و فرد برای دریافت غرامت باید به مراکز خدمات سازمان تامین اجتماعی مراجعه نماید.

مرخصی استحقاقی:

• در صورت بیماری کارمند ( لازم بذکر می باشد که گواهی پزشک معالج باید به تائید سازمان تامین اجتماعی رسیده باشد)
• در صورت احضار فرد توسط مراجع قضائی و قانونی ( نیاز به ارائه گواهی مراجعه قانونی می باشد)
• تولد فرزند حداکثر به مدت دو روز
• فوت پدر، مادر، همسر و فرزندان با احتساب مرخصی مذکور در ماده ۷۳ قانون کار بند (ب) جمعأ حداکثر به مدت یک هفته
• فوت برادر و یا خواهر حداکثر تا چهار روز

مرخصی حج در قانون کار:

مطابق با ماده 67 قانون کار، هر کارگر حق دارد در طول مدت کاری خود، تنها یکبار به منظور ادای فریضه حج واجب ( تمتع) به مدت یک ماه مرخصی استحقاقی بگیرد. در صورتی که کارگر دارای 30 روز مرخصی استحقاقی ذخیره باشد می تواند از این مرخصی استفاده کند و در صورت اینصورت باید از مرخصی 30 روزه حج به صورت بدون حقوق استفاده نماید.

مرخصی بین تعطیلی:

یکی از اصطلاحاتی که جدیدا وارد قوانین مرخصی شده است، مرخصی بین التعطیلی می باشد. در صورتی که در بین چندین روز تعطیلی پشت سرهم، یک روز کاری باشد و فرد بخواهد آن روز را مرخصی بگیرد، جزو مرخصی استحقاقی وی محسوب می شود و از آن کسر می‌گردد. این حالت در اصطلاح قانون مرخصی بین التعطیلی نامیده می شود.

مرخصی ازدواج:

مرخصی ازدواج با مرخصی استحقاقی کاملا متفاوت است و بطورجداگانه نیزمحاسبه می شود. مطابق با ماده 73 قانون اداره کار، هر فرد که مشمول قانون اداره کار می باشد، در صورت ازدواج دائم از سه روز مرخصی با حقوق بهرمند مب شود. توجه داشته باشید که مرخصی ازدواج نیز به مانند مرخصی فوت به صورت جداگانه حساب شده و به هیچ عنوان شامل مرخصی استحقاقی نمی باشد. ضمناً طبق ماده ۷۳ قانون کار، زمان استفاده از این مرخصی‌ها همزمان با فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان و یا ازدواج دائم بوده و نمی‌توانید هر کدام را به زمانی دیگر منتقل کنید تا از آن استفاده کنید.

مرخصی ساعتی:

مرخصی ساعتی که فرد می تواند از آن برای انجام کارهای ضروری روزانه استفاده نماید، به عنوان بخشی از مرخصی استحقاقی بوده و از آن کسر می گردد. میزان مرخصی ساعتی، بسته به نوع سازمان  می تواند از 2 الی 6 ساعت متفاوت باشد. توجه داشته باشید در صورتی که مجموع مرخصی های ساعتی از کل مرخصی استحقاقی در طول ماه بیشتر شود در واثع حکم مرخصی بدون حقوق را داشته و به نوعی کسر کار محسوب می شود و کارفرما این اختیار را دارد تا برای آن ساعت بیمه پرداخت نکند.

طبق ماده ۷۰ قانون کار، مرخصی کمتر از یک روز کار جزو مرخصی استحقاقی منظور می‌‌شود. در برخی ادارات و سازمان‌ها عنوان «مرخصی کمتر از دو ساعت و سه ساعت» برای انجام کار‌های ضروری کارگران تعریف شده که بیش از آن، مرخصی یک روز کامل محاسبه می‌‌شود.

برای تمام پرسنل باغیبت غیر موجه در قانون کار یکسری تنبیهات در نظر گرفته شده است که با تکرار آن تا 4 نوبت برای هر نوبت تنبیه جداگانه در نظر گرفته شده است.

نوبت اول: عدم پرداخت مزد و مزایای جنبی مدت غیبت و تعطیلي هفتگي به نسبت روزهاي غيبت بعلاوه اخطار کتبي با درج در پرونده .

نوبت دوم: عدم پرداخت مزد و مزایای جنبی مدت غیبت و تعطیلي هفتگي به نسبت روزهاي غيبت بعلاوه توبيخ کتبي با درج در پرونده .

نوبت سوم: عدم پرداخت مزد و مزایای جنبی مدت غیبت و تعطیلي هفتگي به نسبت روزهاي غيبت بعلاوه توبيخ کتبي با درج در پرونده کميته تصميمات لازم را تا حد اخراج در مورد کارگر با توجه به ماده ۲۷ قانون کار خواهد گرفت .

نوبت چهارم: پیشنهاد اخراج به مدیریت

برای جلوگیری از هرگونه تنبیه و جریمه در صورت بروز تخلفات بالا میتوانیم با بررسی شرایط پرسنل شیفت های کاری مناسبی برای آنها تعریف کنیم تا از هرگونه تاخیر و تعجیل و غیبت های زیاد جلوگیری شود به عنوان مثال اگر در مجموعه خود از دستگاه های حضور و غیاب برای کنترل تردد پرسنل استفاده میکنید باید با استفاده از قابلیت تعریف شیفت ثابت شناور برای پرسنل در نرم افزار حضور و غیاب، تا حد زیادی این مشکلات را کاهش داد.

فرمول محاسبه کسرکار در ماه

همانطور که گفتیم طبق قانون اداره کار هرگونه تاخیر در ورود و تعجیل در خروج کسر کار محسوب می شود. شما می توانید برای محاسبه کسر کار از فرمول زیر استفاده کنید.

 کسرکار ماه*(2*220/حقوق پایه در حکم)

تنبیهات تخلفات مربوط به تاخیر ورود و تعجیل خروج غیر موجه :

نوبت اول : عدم پرداخت مزد و مزایای جنبی قانونی به ازای مدت تاخير و يا تعجيل بعلاوه اخطار شفاهي .

نوبت دوم : عدم پرداخت مزد و مزایای جنبی قانونی به ازای مدت تاخير و يا تعجيل بعلاوه اخطار کتبي با درج در پرونده .

نوبت سوم : عدم پرداخت مزد و مزایای جنبی به ازای مدت تاخیر يا تعجيل بعلاوه توبيخ کتبي با درج در پرونده .

نوبت چهارم : پیشنهاد اخراج به مدیریت با توجه به ماده ۲۷ قانون کار .